PGS-intervisiedag: landbouw met visie

13/09/2018
Één september stond met stip aangeduid in onze agenda. Niet omdat het de eerste schooldag was, maar omdat de PGS-intervisiedag plaatsvond. Ondanks dat het wat voeten in de aarde had, slaagde Hilde erin om een uitnodigend programma samen te stellen met een bezoek aan het Vrijselhof en de Ongenaerthoeve. Twee inspirerende boerderijbezoeken, wie kon daar neen tegen zeggen?

Kon je er niet bij zijn die dag, dan heb je wat gemist…lees verder hieronder.

Dry-Farming in het hinterland van Kontich
Met een tiental geïnteresseerden trokken we eerst om tien uur naar het Vrijselhof, gelegen aan de Groeningenlei 82 in Kontich. Dit verslagje is slechts een korte impressie van wat Het Vrijselhof te bieden heeft en doet het bezoek en hun verhaal eigenlijk “tekort”. Het is eerder bedoeld als een teaser. Het Vrijselhof is een uitgebreid bezoek waard voor iedereen die gepassioneerd is door biolandbouw, duurzame en alternatieve manieren van cultiveren, speciale gewassen, een goed verhaal...
Onze eerste indruk was: “dag moeder, hier is nog veel werk aan de winkel”. Dat kon kloppen want het Vrijselhof is een vrij recent bedrijf dat nog maar een goed jaar geleden gestart is met zijn activiteiten. Ze leggen zich toe op dry-farming/permacultuur op een vrij grote oppervlakte (+/- negen ha) en willen een zeer gediversifieerd Vlaams  landbouwbedrijf worden.

Nu is het al vrij moeilijk om een verklaring te vinden op internet wat betreft dry-farming maar Joe en Christie van het Vrijselhof waren tot in de puntjes voorbereid om te demonstreren wat dit exact betekent.

Het bedrijf dat momenteel in volle ontwikkeling is, heeft toch al een aantal verschillende interessante zaken te bieden. En eigenlijk is het al alleen de moeite om naar het levensverhaal te luisteren van deze twee ‘partners in crime’ en hoe ze ertoe zijn gekomen om deze locatie als hun uitverkoren Hof van Eden te maken.

Ondanks een aantal onvoorziene omstandigheden en veel administratieve beslommeringen (vergunningen, subsidies, FAVV-richtlijnen en andere) waarmee een opstartend bedrijf mee te maken heeft, slagen Joe en Christie er in om hun droom om te zetten in een duidelijke visie en missie voor hun bedrijf. Het uiteindelijke doel is om gezonde, biologische producten te voorzien voor een 300 tal gezinnen.

Joe vertelde zeer gepassioneerd en tot op ‘micro-bodem-organisme-niveau’ over hoe de gronden rond de boerderij stilletjes aan omgevormd worden van ‘vastgestampte’ weiden tot de luchtige akkerlanden die nodig zijn voor dry-farming.

Centraal in dit verhaal staat hun levensbeschouwelijke keuze voor biologisch leven en landbouw en dit bewijzen zij door niet
voor chemische of mechanische middelen te gaan maar bijvoorbeeld varkens in te zetten om de grond om te woelen. Om maar te zwijgen van het vooruitstrevende algen-project dat momenteel loopt waarbij  zon-gedroogde varkens-uitwerpselen worden gebruikt om waterplanten te kweken die ook nog eens het water zuiveren. 

De huidige fase van bodemherstel is de aanplant van Japanse haver in combinatie met voederwikke, waarbij het er vooral om gaat om door de wortelstructuur van die planten de nodige en juiste suikers in de grond los te laten, de verdichting verder aan te pakken en tegelijk de bodem te voorzien van reserves koolstof en stikstof voor de komende gewassen. Ja, ook koolstof want “correcte” bio-landbouw zou tot elf ton CO2 per jaar en per hectare kunnen opslaan afhankelijk van het klimaat, de bodem, …
Na het voederen van de varkens, ging het naar de kippen en kalkoen-ren. Om de dieren voldoende water te laten drinken werd er aan een speciale waterbak (vol met eendekroos) gedacht. Er liepen daar toch een aantal speciale specieën rond zoals kempische hoenders, ganzen (die vossen op afstand houden), araucana’s, en een paar haantjes met het nodige ‘haantjesgedrag’.

Vervolgens richting moestuin, zomertuin/wintertuin. Effe een greep uit het aanbod van wat er zoal groeit in den hof bij het Vrijselhof :
  • Een gamma aan a-typische tomaten soorten waaronder Roze en Gele Vernissage tomaten, radijzen, Collard Green, etc ;
  • Een assortiment aan Courgettes, Pompoenen, Spaghetti squash, watermeloenen zoals Orange glow, King&Queen of Winter tot zelfs Saskatchewan (waar een gebuur watermeloen ijscrème mee maakte);
  • Een ruim boeket aan bloemen (sommige eetbaar en te gebruiken in de keuken)en verschillende zonnebloemen: Velvet Queen (Helianthus annuus), La Torre (Helianthus annuus) and Hella (Helianthus annuus),
  • Gerst in massa’s voor voeder.
Dit is slechts een zeer beperkt overzicht van wat Christie’s tuin te bieden heeft. In een vorig leven was zij een zeer gerespecteerd sommelier in een aantal klasse restaurants en weet zo het één en ander af van ‘Food en food pairing’. Dat blijkt ook uit de gedurfde combinaties van groenten die ze aanplant en oogst.
 
Zelfs voor de paardenbloem (pissebloem in de volksmond) is er een speciale rol weggelegd in het Vrijselhof. Door de volledige plant met wortel en al in een afgesloten emmer vol met water te laten gisten in de volle zon krijg je na ongeveer één maand een super stinkende maar zeer voedingsrijke en gezonde bemesting rijk aan stikstof.
 
Volgend jaar komt er hoogstwaarschijnlijk vezelhennep op het groot veld, waarvan na het oogsten van het zaad, de vezels gescheiden kunnen worden van de “scheven” en zo kan hempcrete gemaakt wordt, wat gebruikt wordt als isolatie voor de binnenmuren bij het heropbouwen van de gebouwen.
 
Toen was het tijd om aan te schuiven voor een lekkere, voedingsrijke lunch in de volle natuur alvorens richting onze volgende afspraak te trekken, de Ongenaerthoeve in Verrebroek.

Agroforestry in de Wase Polders
Stipt om 14u00 arriveerden we in colonne bij boer/ondernemer François Ongenaert in de Wase polders van Verrebroek. Na een snelle verfrissing ging spraakwaterval François er tegenaan en vertelde fier zijn verhaal. De passie spatte ervan af.
Sinds een 5-tal jaar is hij gestart met agroforestry: eiken, esdoorns, lindes, maar ook walnoten, tamme kastanjes, kersen en pruimen worden gecombineerd met teelten als granen, quinoa, luzerne, oliehoudende zaden, hazelaars en allerlei bessen. Zo konden we trouwens onder andere proeven van de Goji-bes en andere speciale kruisingen van bessen die hij aangeplant had in zijn ‘experimentele’ tuin.

Wil je François zelf ééns aan het woord horen (vanaf 3min 30 sec), klik dan hier voor een zes minuten durend Youtube-filmpje dat werd gecapteerd voor Plattelands-Tv.

Om zeker te zijn van het voortbestaan van de boerderij en de ideeën die François op langere termijn wil gerealiseerd zien, werd er gestart met een coöperatie bestaande uit particulieren die tegen een vast bedrag per jaar mee kunnen investeren in het project.

Terwijl er via de coöperatie een zekerheid wordt opgebouwd qua beleid en afzet (momenteel naar een 70 tal leden toe), wordt er ook aan verschillende voedselteams in de provincie Antwerpen geleverd.

Het denken over rendement op langere termijn en het garanderen van de afzet van biologische producten over generaties heen was eigenlijk de rode draad doorheen de beide bezoeken die we deden tijdens de interventiedag.  
In een uurtje legde François haarfijn uit wat de bedoeling is van Agroforestry, namelijk: het creëren van een natuurlijke kringloop waarbij de juiste bomen en de gewassen elkaar aanvullen qua bescherming tegen polderwind, geven van voeding, licht, lucht en water en het aanleveren van voeding en natuurlijke bemesting.

Van het één komt het ander en al snel wordt er een duchtig boompje opgezet over de ‘dynamische’ verhoudingen tussen de bio-landbouwers, de natuuragentschappen en de eerder ‘traditionele’ landbouwbedrijven.
We eindigen het bezoek met lekkere, zoete bio druiven uit de Serres van de Ongenaerthoeve.

Zin om ons te helpen? Help ons in onze missie

Heb je zin om je steentje bij te dragen aan onze organisatie? Aarzel niet en word vrijwilliger, elk helpend hand is welkom

Word lidWord vrijwilliger

Blijf op de hoogteSchrijf je in op onze nieuwsbrief

Menu

Menu

Website made by MINSKY