Het slachthuis in Tielt: een persoonlijk verhaal over wat dit doet met een boer
Geert Verhulst, een kleinschalige varkenskweker in het Tieltse met slechts 100 zeugen, werkt al een tijd aan inperking van zijn veestapel, een beter leven voor zijn dieren en een eerlijke prijs voor zijn product. De varkens krijgen slechts tot hun 50kg een voedermengeling met soja. Vanaf dan is het een lokale voedermengeling met vlaszaad en lijnolie. De dieren hebben buitenloop, krijgen de mogelijkheid om in vrijheid wroetgedrag te tonen en de biggen blijven langer bij de moeder dan in de traditionele varkenskwekerij. Maar de beelden van het slachthuis en zijn persoonlijke betrokkenheid daarbij kruipten niet in zijn koude kleren. Een persoonlijk relaas van een kleinschalige varkensboer.
Geert, waar zag je de beelden en wat deden die met jou?
Ik hoorde ervan op de radio en zag die avond op het VTM- nieuws de eerste beelden. Achteraf ging ik op het internet op zoek naar de volledige video. Ik was er niet goed van en had het niet verwacht. Bij het slachthuis moest ik namelijk een contract tekenen van een vijftal pagina’s over mijn verantwoordelijkheid over het dierenwelzijn tot aan het slachthuis. Ik ging er dus vanuit dat het slachthuis zelf ook wel hoge standaarden hanteerde i.v.m. dierenwelzijn. Uit de beelden blijkt dat dat niet altijd het geval was, en dat vind ik een hele spijtige zaak.
Hoe ben jij hierin betrokken?
Het slachthuis kocht een 100-tal varkens in de maand bij mij. Dit voor ong. 1,30 euro per kg varkensvlees. Dit is helemaal niet kostendekkend en zijn prijzen van over 30-40 jaar. Maar ik kon niet anders omdat ik in mijn korteketenverkoop nog niet voldoende varkens kan afzetten.
Voor de korteketenverkoop slacht ik een 15tal varkens per week, dus in totaal een 60tal varkens per maand. Deze gaan naar een kleinschalig slachthuis in Torhout. Ik verwerk dan in mijn hoeveslagerij zelf de karkassen tot de producten die ik verkoop op de markt Lokaal te Deerlijk, via Voedselteams en naar kleine slagerijen uit de buurt. Daar koos ik bewust voor, weg van het slachten in grote hoeveelheden. Veel minder stress voor de dieren.
Via de korte keten kan ik per varken een 50 euro extra inkomsten binnenhalen. Dat is kostendekkend en kan ik zelfs een beetje winst uithalen. Maar het is niet gemakkelijk om in de huidige markt en tussen de aanbiedingen van grote vleeshandelaars een plaatsje te veroveren.
Wat zijn voor jou en je bedrijf de gevolgen ?
Voor mijn vrouw waren de beelden de druppel die de emmer deed overlopen. Zij besloot om ander werk te zoeken waardoor ik nu alleen insta voor de dieren en de slagerij. Ikzelf ben ook zo gedegouteerd dat ik overweeg om volledig te stoppen met mijn bedrijf. Ik denk hier echt over na. Maar ik zit met achterstallige betalingen bij veevoederfabrikanten waardoor zij het bedrijf zomaar kunnen overnemen als ik zou stoppen. Ik twijfel dus nog steeds, maar heb altijd gezegd dat ik dit jaar zou stoppen als de prijs niet stabiliseert. Mijn spaarpot is leeg, en dat is zo bij vele landbouwers. Ik merk dat door de beelden de mensen minder varkensvlees aankopen, zowel bij de slagers waarmee ik samenwerk en op de markten waar ik zelf sta.
Hoe gaat dit nu verder?
In het specifieke geval van Voedselteams stop ik ermee omdat ik er nu alleen voor sta op de boerderij en in de zaak. Daardoor heb ik geen tijd meer om rond te rijden naar de verschillende depots. En als ik heel eerlijk mag zijn, de omzet die ik er haalde was soms niet voldoende om die vele kilometers rendabel te maken.
Door de lange prijzencrisis in de varkenshouderij, reeds 15tal jaar, zijn al vele varkenshouders gestopt. Zelfs zeer grote bedrijven zijn daaraan kapot gegaan. Maar voor de familiale landbouwers is stoppen met boeren nog dramatischer omdat zijzelf aansprakelijk zijn voor alle overblijvende kosten. Die grote bedrijven hebben tenminste nog een vennootschap die ze kunnen laten failliet gaan.
Vooral het jaar 2016 was een slachterij om het zo te zeggen. Veel kleine varkensboeren zijn er toen noodgedwongen mee opgehouden. Wel een klein lichtpuntje: door deze stopzettingen en de verlaging van het aanbod van varkensvlees momenteel in heel Europa zijn de verkoopsprijzen in de maand maart van 2017 van 150 naar 175 euro gestegen per levend varken.
Momenteel worden mijn varkens aangekocht en geslacht in Ruiselede, een kleinschaliger slachthuis. Het is wel nog steeds de groep De Brauwer die mijn vlees aankoopt (dezelfde groep die het slachthuis in Tielt beheert).
Het slachthuis in Tielt is terug open vanaf 6 april. Zij zullen nu waarschijnlijk meerdere controles krijgen omtrent dierenwelzijn. Ze zullen het wel niet meer riskeren om zulke stoten uit te halen. Ikzelf heb geen zeggenschap naar waar mijn varkens gaan éénmaal ik ze heb verkocht. Ik verkoop mijn dieren, die worden opgehaald met de vrachtwagen en dan bepaalt de koper waar ze worden heengebracht voor de slacht. De kans bestaat dus dat die opnieuw naar Tielt zullen worden gebracht.
Wat is volgens jou de oplossing voor de varkenssector?
De consument moet stoppen met kopen van goedkoop varkensvlees uit de supermarkt! Dat goedkope verhaal wordt gesponsord door dierenleed en (verzwegen) boerendrama’s. Het leed dat op vele boerenbedrijven leeft omtrent de te lage verkoopsprijs is verborgen, maar daarom niet minder ernstig.
Consumenten kiezen teveel voor hun eigen portemonnee en niet voor een eerlijke prijs. Een voorbeeld: in februari was ik verplicht om de prijs per kg met één euro te verhogen voor mijn markten omdat ik merkte dat ik slechts aan het werken was voor 3 euro per uur. Maar die prijsverhoging was meteen merkbaar in mijn verkoop. Die daalde met 40%. Mijn vroegere klanten vonden blijkbaar dat ik te duur was geworden. Maar zeg nu zelf: 7,5 euro voor een kg (h)eerlijk varkensgehakt op een duurzame manier gekweekt, dat is toch niet teveel zeker. Dus ik hou voorlopig nog vol. Maar voor hoelang nog vraag ik mezelf af…
Heb je nog een mededeling voor de leden van Voedselteams ?
Ja, dat ik me excuseer omdat ik er noodgedwongen mee moet stoppen. Jullie zijn vree bedankt voor het vertrouwen. Ik hoop dat jullie model blijft bestaan, kan groeien en andere boeren blijvend een eerlijk verkoopskanaal kan aanbieden. Als er nog leden zijn die mij willen steunen dan kan dat door op donderdag vanaf 16u mijn producten nog te komen aankopen in mijn eigen hoeveslagerij in Tielt of op de markt Lokaal te Deerlijk op vrijdagnamiddag van 15u tot 20u.
Geert, wij vinden het jammer dat je ermee zou stoppen. Onze leden zullen je lekkere vleesje zeker missen. We hopen dat je toch nog je bedrijf zal verderzetten. Bedankt voor je eerlijke getuigenis en het ga je goed!
10 april 2017, Jan Haegeman
Meer info over zijn bedrijf en productiemethode? Lees ons PGS-bedrijfsportret hier.
Voor zij die zich verder willen verdiepen in de thematiek van de varkenssector, lees hier dan zeker het artikel 'Focus op de sector: wat loopt er mis met onze varkens' van Voedselteamscollega Bart Thoelen (regioverantwoordelijke Limburg).
